Pracownia leksykografii i translatologii

Kierownik pracowni

dr Yury FEDORUSHKOV

Zainteresowania naukowe
neologizacja leksyki języków wschodniosłowiańskich (język prasy, Internetu, mediów społecznościowych);
języki specjalizacyjjne, socjolekty polskie oraz wschodniosłowiańskie;
wizualizacja grafowa struktur lingwistycznych (2D oraz 3D) – grup leksykalnych (o wspólnych cechach semantycznych), poszczególnych obiektów i relacji systemowych;
kompleksowe badania nad konceptami językowymi;
leksykografia tradycyjna i komputerowa – w tym ze wsparciem ze strony AI;
ekscerpcja oraz analiza kwantytatywna leksemów i frazemów (idiomów i kolokacji);
korpusologia; budowa korpusów językowych, metody indeksacji danych tekstowych;
przekład oraz współczesne metodyki przekładu, w tym – tagowanie dwutekstów (tj. zdań równoległych w dwóch językach);
badania kwalitatywne oraz kwantytatywne w zakresie socjolektów w językach wschodniosłowiańskich, w tym – w aspekcie porównawczym;
badania dotyczące analizy statystycznej wyników werbalnych eksperymentów asocjacyjnych oraz danych ze wschodniosłowiańskich słowników asocjacyjnych
frazeografia i frazematyka w aspekcie porównawczym;
leksykografia stosowana: tworzenie słowników, korpusów oraz lingwistycznych baz danych;
kategoryzacja leksykalno-tematyczna leksyki oraz parametry badawcze z dziedziny gramatyki oraz semantyki;
analiza klastrów multimodalnych zachowania werbalnego;
badania w zakresie analizy środków propagandy, perswazji i manipulacji;
budowa indeksów leksykalnych;
tworzenie tagsetów i innych baz danych umożliwiających inteligentne przeszukiwanie i grupowanie indeksów leksykalnych.

Publikacje

Fedorushkov, Yury. 2024. Contextual repository of dictionary agnonyms in the Russian local press (1996–2006). Dysertacje Wydziału Neofilologii UAM w Poznaniu (Nowa seria). Poznań: Wydawnictwo Rys Tomasz Paluszyński. https://doi.org/10.48226/dwnuam.978-83-68006-68-1_2024.18.
Fedorushkov, Yury, and Weronika Dudzińska (Grązik). 2024. “Prolegomena do parametryzacji ekwiwalentów kontekstowych i słownikowych w bitekście polsko-rosyjskim: wymiar lakunarności (na przykładzie utworu gatunku fantasy.” Studia Rossica Gedanensia, 189–209. https://doi.org/10.26881/srg.2024.11.10.
Fedorushkov, Yury. 2019. Adaptacja warsztatu leksykograficznego do automatyzacji rozpoznawania frazemów w systemie uczącym się (na przykładzie konstrukcji werbo-nominalnych języka rosyjskiego). Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Fedorushkov, Yury, and Daniel Dzienisiewicz. 2019. “Metoda wyodrębniania odtwarzalnych konstrukcji werbo-nominalnych języka rosyjskiego z korpusów tekstowych.” Studia Rossica Posnaniensia 44: 379–94. https://doi.org/10.14746/strp.2019.44.2.35.
Fedorushkov, Yury. 2018. Kieszonkowy słownik piłki nożnej rosyjsko-polski i polsko-rosyjski. Warszawa: Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia. https://www.researchgate.net/publication/329322825_Kieszonkowy_slownik_pilki_noznej_rosyjsko-polski_i_polsko-rosyjskiKarmannyj_russko-polskij_i_polsko-russkij_slovar_futbola_E-BOOK_in_EPUB_edition.
Fedorushkov, Yury, Filip Graliński, and D. Jurkiewicz. 2018. “Prolegomena do automatyzacji rozpoznawania rosyjskich frazemów werbo-nominalnych.” In Języki specjalistyczne w lingwistyce stosowanej: między teorią i praktyką, edited by Magdalena Aleksandrzak, 23:107–40. Język, Kultura, Komunikacja. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Fedorushkov, Yury. 2018. “Frazematičeskij klûč k verbonominalʹnym konstrukciâm russkogo âzyka: masterskaâ kompʹûternoj frazeogii.” Исследовательский Журнал Русского Языка и Литературы 6: 209–25. https://doi.org/10.29252/iarll.12.2.209.
Fedorushkov, Yury. 2018. “Prolegomena do tagоwania frazemów w równoległym korpusie rosyjsko-polskim (literatura piękna) w aspekcie przekładoznawczym.” Acta Polono-Ruthenica 23: 55–74. https://doi.org/10.31648/apr.2531.
Fedorushkov, Yury. 2018. “Zwroty czasownikowo-rzeczownikowe o tematyce futbolowej w słowniku rosyjsko-polskim /polsko-rosyjskim.” Studia Rossica Posnaniensia, 45–62. https://doi.org/10.14746/strp.2018.43.4.
Fedorushkov, Yury. 2015. “Koncept Ognâ v „Živoj Ètike”: leksiko-tematičeskaâ kategorizaciâ.” Studia Rossica Posnaniensia 40: 105–24. https://doi.org/10.14746/strp.2015.40.1.11.
Fedorushkov, Yury, and Daniel Dzienisiewicz. 2014. “Automatyzacja wizualizacji grafowej synonimów dla potrzeb dydaktyki języków obcych (na przykładzie przymiotników rosyjskich z prefiksem „без-” / „бес-”).” Kultury Wschodniosłowiańskie – Oblicza i Dialog, 33–48. https://doi.org/10.14746/kw.2014.4.3.
Fedorushkov, Yury. 2014. “Daniel Dzienisiewicz, Automatyzacja wizualizacji grafowej synonimów dla potrzeb dydaktyki języków obcych (na przykładzie przymiotników rosyjskich z prefiksem без-/бес-).” Kultury Wschodniosłowiańskie – Oblicza i Dialog 2014: 35–48.
Fedorushkov, Yury, and Andrzej Narloch. 2014. “Prolegomena do dydaktycznej prezentacji konceptu językowego w wizualizacji grafowej (na przykładzie rosyjskiego konceptu belyj).” Studia Rossica Gedanensia, 179–208. https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/SRG/article/view/4497.
Fedorushkov, Yury. 2012. “Analiza semantyczna pojęcia „Krasota” (na podstawie tekstów „Żywej Etyki”).” SCRIPTA NEOPHILOLOGICA POSNANIENSIA, 209–29. https://doi.org/10.14746/snp.2012.12.19.
Fedorushkov, Yury, and Tomasz Szutkowski. 2010. “Leksiko-grammatičeskaâ sočetaemostʹ atributivnyh slovosočetanij russkogo âzyka v kontekste metodov kompʹûternoj èkscerpcii.” In II Международная конференция „Русский язык и литература в международном образовательном пространстве: современное состояние и перспективы”, Гранада, 8-10 сентября 2010 г, edited by Rafael Guzman Tirado, Larisa Sokolova, and Irina Voytakova, 1564–69. Madryt: Rubinos-1860.
Fedorushkov, Yury. 2010. “Metody automatyzacji ekscerpcji konstrukcji atrybutywnych języka rosyjskiego.” In Na tropach reproduktów. W poszukiwaniu wielowyrazowych jednostek języka, edited by Wojciech Chlebda, 59–85. Opole: Uniwersytet Opolski.
Fedorushkov, Yury. 2009. Ekscerpcja wyrazów cudzysłowowych z tekstów prasy rosyjskiej. Warszawa: Wydawnictwo TAKT.
Fedorushkov, Yury. 2009. “Słowniki elektroniczne oraz środowisko hipertekstowe w leksykografii a Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego.” In Czterdzieści lat minęło nad “Słownikiem Doroszewskiego”, edited by Jan Wawrzyńczyk, 27–37. Warszawa: Wydawnictwo TAKT.
Bartwicka, Halina, Yury Fedorushkov, Eliza Małek, and Jan Wawrzyńczyk. 2007. Slovarnye agnonimy russkogo âzyka. Warszawa: Uniwersytet Łódzki, Instytut Rusycystyki UŁ. https://web.archive.org/web/20110809135227/http://www.leksykapolska.pl/semiosis/43.pdf.
Fedorushkov, Yury. 2007. “Methods for Electronic Excerption of New Words in Russian.” In PALC 2007: Practical Applications in Language and Computers. Papers from the International Conference at the University of Łódź, 19-22 April 2007, edited by Barbara Lewandowska-Tomaszczyk, 163–86. Frankfurt am Main: Peter Lang Publishing Group.
Wawrzyńczyk, Jan, Yury Fedorushkov, Aleksandra Ignasiak, Walentina Kulpina, Anna Rodak, and Urszula Siemianowska. 2006. Nazvaniâ ženŝin. Dopolnitelʹnyj slovarʹ. Warszawa: Wydawnictwo TAKT. https://istina.msu.ru/publications/book/1320585/.
Fedorushkov, Yury. 2005. “Automatyczna analiza morfologiczna jako narzędzie oceny poprawności wyrazów języka rosyjskiego.” Investigationes Linguisticae, 33–43. https://doi.org/10.14746/il.2005.12.4.

Adiunkci

dr Konrad RACHUT

Doktor Konrad Rachut jest adiunktem w Pracowni Leksykografii i Translatologii Instytutu Filologii Wschodniosłowiańskich na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pełni również funkcję sekretarza czasopisma naukowego „Studia Rossica Posnaniensia”.

Zainteresowania naukowe Doktora Rachuta koncentrują się na aspektach kognitywnych przekładu literackiego pomiędzy językiem polskim, rosyjskim i angielskim, ze szczególnym uwzględnieniem tłumaczenia nazw własnych. Bada on także procesy decyzyjne towarzyszące tłumaczeniu pisemnemu, ustnemu i audiowizualnemu, unaoczniając wpływ dylematów i wyborów tłumacza na produkt końcowy. Ponadto w badaniach Doktora Rachuta poruszana jest rola komunikacji niewerbalnej zarówno w kontekście tłumaczenia ustnego, jak i komunikacji jednojęzycznej.

Jest autorem monografii doktorskiej „Podmioty aktywności dyskursywnej wobec tworzenia i tłumaczenia onimów literackich. Analiza konceptualna polskiego i rosyjskiego przekładu sagi o Harrym Potterze” (Poznań: Wydawnictwo Rys, 2020). W jej ramach Doktor Rachut rozwija paradygmat psychologiczny postrzegania postaci, obiektów i miejsc literackich, manifestujących się w umysłach twórców i czytelników za pośrednictwem nazw własnych, tym samym poruszając obszar dotychczas pomijany w dyskursie naukowym. Eksploruje wspomnianą perspektywę w trójjęzycznym kontekście komunikacyjnym, podkreślając twórczy wpływ wyobraźni i zdolności językowych tłumaczy na zachowanie integralnej korelacji pomiędzy nazwami własnymi, konceptami onomastycznoliterackimi a samym tekstem literackim.

Artykuły Doktora Rachuta dotychczas były publikowane w czasopismach naukowych, takich jak „Acta Neophilologica”, „Academic Journal of Modern Philology”, „Annales Neophilologiarum”, „Heteroglossia: Studia kulturoznawczo-filologiczne” oraz „Studia Rossica Posnaniensia”.

Academia.edu

Adres kontaktowy: konrad.rachut@gmail.com

Dr Roman Szubin, adiunkt

Mail to: szubin@amu.edu.pl

Godziny dyżuru w semestrze letnim 2025: wt. 16:45-18:15

Zainteresowania naukowe:

Historia literatury rosyjskiej XX wieku,
Literatura non-fiction: dzienniki, pamiętniki, wspomnienia, dokument.
Hermeneutyka filologiczna i problem myślenia mitotwórczego w literaturze.
Polityka pamięci, post-pamięć, retrotopia, retrospekcja, wiedza z perspektywy czasu.

Publikacje

Roman Szubin, Герменевтические подступы к русской литературе, Germenevtičeskie podstupy k russkoj literature, „Kultury wschodniosłowiańskie – oblicza i dialog”,  № 6, Poznań 2016, с. 245–257.

  • Roman Szubin, Мировой человек – миф или концепт? К образу Всечеловека в творчестве Михаила Пришвина, Mirovoj čelovek – mif ili koncept? K obrazu Vsečeloveka v tvorčestve Mihaila Prišvina, „Przegłąd Rusycystyczny” 2018, nr 1 (161), s.7–23.
  • Roman Szubin, Образ мирового человека в творчестве режиссера, сценариста и музыканта Михаила Местецкого. Obraz mirovogo čeloveka v tvorčestve režissera,scenarista i muzykanta Mihaila Mesteckogo. „Kultury Wschodniosłowiańskie – Oblicza I Dialog”, 2019/9, 157–169. https://doi.org/10.14746/kw.2019.9.12
  • Roman Szubin, Прогрессивная мысль Петра Чаадаева в контексте „эпиметеева возвращения”. Progressivnaâ myslʹ Petra Čaadaeva v kontekste „èpimeteeva vozvraŝeniâ” [в:] „Kultury Wschodniosłowiańskie – Oblicza I Dialog”, t. X: 2020, с. 127–139.
  • Roman Szubin, «Историческая инверсия» Михаила Бахтина в свете консервативного, прогрессивного и мифотворческого мышления, «Istoričeskaâ inversiâ» Mihaila Bahtina v svete konservativnogo, progressivnogo i mifotvorčeskogo myšleniâ. „Przegląd Rusycystyczny”2021, nr 3 (175), c. 7—25.
  • Roman Szubin. Ретротопия как форма побега и конформизма (‘Оправдание Острова’ и ‘Чагин’ Евгения Водолазкина). Retrotopiâ kak forma pobega i konformizma (‘Opravdanie Ostrova` i ‘Čagin` Evgeniâ Vodolazkina). „Przegląd Rusycystyczny” 2024, nr 1 (185), s. 115—132.

Wykładowcy

mgr Aleksander GAZARIAN