Od powstania słuckiego po białoruską rewolucję (1920-2020). Dyskurs oporu

Instytut Filologii Rosyjskiej i Ukraińskiej
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

 ma zaszczyt zaprosić Państwa do udziału w
Międzynarodowej Konferencji Naukowej

 Od powstania słuckiego po białoruską rewolucję (1920-2020).
Dyskurs oporu

 Poznań, 9 marca 2021 r.

 

Koncepcja konferencji

        9 marca 1918 roku to ważna dla historii Białorusi data. Tego dnia, w Mińsku, Komitet Wykonawczy Rady I Zjazdu Wszechbiałoruskiego ogłosił powstanie Białoruskiej Republiki Ludowej (BRL). Już wkrótce, 25 marca tegoż roku, została proklamowana niepodległość BRL. Powstała wówczas Rada BRL, której pierwszym przewodniczącym został Jan Sierada.  Rada ta funkcjonuje po dziś dzień. Od grudnia 1919 roku Rada przebywa na emigracji: najpierw w Kownie i Pradze, następnie w Kanadzie.

        Po wyjeździe Rady z Białorusi ruch narodowy nie zaprzestał działania. Najważniejszym jego ośrodkiem stał się w tym czasie Słuck. Już w kwietniu 1918 roku tu powstał Białoruski Komitet Narodowy, który działał do końca 1920 roku. W dniach 14-15 listopada 1920 roku odbył się Zjazd, na którym 107 delegatów wybrało Słucką Radę Białoruską (Слуцкая беларуская рада) liczącą 17 osób. Zjazd wystąpił przeciwko okupacji ziem białoruskich oraz przeciwko nowej radzieckiej władzy. Wybuchło Słuckie powstanie (Слуцкі збройны чын), trwające do 28 grudnia tegoż roku. Mimo iż trwało ono krótko i poniosło klęskę, to jednak pozostawiło trwały ślad w historii Białorusi, stając się przykładem dla innych bojowników o niezależność kraju. Pamięć o tym wydarzeniu pozostała w pamięci narodu. Znalazło ono swoje odbicie nie tylko w historii, ale także w literaturze i sztuce.

        Ruch sprzeciwu wobec sowietyzacji nie ustawał i przybierał różne formy na przestrzeni XX wieku, aż do uzyskania przez Białoruś niepodległości w 1991 roku. Gdy okazało się, że Aleksander Łukaszenko po objęciu władzy zmierza do autorytaryzmu, likwidując parlament oraz oponentów politycznych, protesty się nasiliły. Przejawiło się to najmocniej w 2010 roku, a następnie z niespotykaną siłą – w 2020 po kolejnych wyborach prezydenckich, które zostały sfałszowane.

        Doświadczenia historyczne pokazały, że każdy akt oporu czy choćby sprzeciwu, mniejszego niezadowolenia wobec polityki rusyfikacji na Białorusi, spotyka się z ostrą reakcją ze strony władz. Natychmiast dochodzi do represji, mających na celu stłumienie każdego, nawet minimalnego gestu niepodporządkowania.

     Proponujemy bliżej przyjrzeć się różnym formom protestu, które miały miejsce po okupacji Białorusi przez Związek Radziecki oraz po stworzeniu przez Łukaszenkę modelu państwa autorytarnego. Chcemy poddać głębszej refleksji nie tylko historyczne wydarzenia mające ścisły związek z dyskursem oporu, ale również – a może przede wszystkim – skupić się na jego licznych reprezentacjach w tekstach literatury i sztuki. W zamyśle organizatorów konferencja ma mieć charakter międzynarodowy i interdyscyplinarny. Dlatego bardzo nam zależy na spojrzeniu na powyższe kwestie z perspektywy zarówno literaturoznawczej, jak i historycznej, politologicznej, religioznawczej, kulturoznawczej.

Główne tematy konferencji:

 – ruch oporu na Białorusi w latach 1920-2020: postacie, formy, konteksty;
– akcja „Mińska wiosna” (Мінская вясна): 1996-1997; Dziady; Marsz wolności (1999); miasteczko namiotowe (2006); „Plac-2010” (Плошча-2010);
–  białoruski „samizdat”;
–  działalność organizacji: „Tutejszyja”, „Tałaka”;
–  język oporu w białoruskiej poezji, prozie oraz dramaturgii;
– estetyczny wymiar aktów kontestacji wobec kultury oficjalnej;
– performatywność współczesnych form protestu;
– białoruskie protest-songi, przykłady sztuki ulicznej, tekstualny wymiar sztuki plakatu;
– twórcy kultury wobec władzy;
– białoruski dyskurs oporu w epoce cyfrowej.

Języki robocze konferencji: polski, białoruski, angielski, rosyjski.

Komitet Organizacyjny konferencji oczekuje na zgłoszenia drogą elektroniczną, zastrzegając sobie prawo do nieprzyjęcia propozycji tematycznych nie odpowiadających problematyce konferencji.

Przewidziana jest publikacja materiałów konferencyjnych. Tom pokonferencyjny zawierać będzie teksty, które uzyskają pozytywną ocenę Recenzentów.

Opłata konferencyjna:

Opłata konferencyjna wynosi 200 zł  (50 euro dla cudzoziemców) i będzie w całości przeznaczona na dofinansowanie publikacji tomu pokonferencyjnego w punktowanym wydawnictwie naukowym. Z opłaty konferencyjnej zwolnieni są uczestnicy z Białorusi. Numer konta, na który należy wnosić opłatę zostanie podany w zawiadomieniu o akceptacji zgłoszenia.

Termin i forma zgłoszeń

Forma online (platforma Microsoft Teams lub Zoom). Aby wziąć udział w konferencji należy wypełnić formularz i wysłać go na adres uam.discourseofresistance@gmail.com nie później niż do 10 lutego 2021 r.

Serdecznie zapraszamy!

Komitet organizacyjny:

prof. UAM dr hab. Wawrzyniec Popiel-Machnicki
dr Aliaksandr Raspopou
dr hab. Andriej Moskwin (UW)

 

ЗАЯЎКУ НА ЎДЗЕЛ У МІЖНАРОДНАЙ НАВУКОВАЙ КАНФЕРЭНЦЫІ / KARTA UCZESTNIKA KONFERENCJI

ZAPROSZENIE / ЗАПРАШЭНЬНЕ / INVITATION